Michiel Morel, Author at Michiel Morel

De Uitzet van Arjan van Helmond

Het heeft enige tijd geduurd eer ik over de Amsterdamse beeldend kunstenaar Arjan van Helmond (1971) ging schrijven. Er was aanleiding genoeg voor, zeker na het kijkrijke overzicht van zijn werk in Museum More in Gorssel, in 2022. Arjan van Helmond kwam al lang geleden op mijn pad, zijn werk ben ik blijven volgen. Pas onlangs heb ik hem persoonlijk leren kennen, naar aanleiding van zijn deelname aan de expositie Inner Façade bij Heden in Den Haag. Met zijn tentoonstelling De Uitzet in Museum De Wieger in Deurne keert hij terug naar de plek waar zijn roots liggen. Tijd voor een bericht.

Navigator
In de prachtige uitgave Navigator (2007) loodst kunstenaar Arjan van Helmond je door de eerste periode van zijn artistieke loopbaan. Zo’n zestig gestapelde bladen die in een handomdraai van elkaar zijn los te knopen. Over een tafel uitgespreid openbaart zich Van Helmonds dag-/beeldenboek: ‘beschrijvende’ scènes van verstilde ruimtes en interieurs, de leidraad in zijn werk. Inkijkjes in een binnenwereld/-ruimte met (slaap)kamers, trappen, doorkijkjes naar gangen, gelardeerd met meubels, kasten, (tuin)stoelen, tegelvloeren, spiegels, gordijnen, planten, lampen, kranten, vazen, potjes en andere alledaagse huiselijke voorwerpen, alles in een divers en weldadig kleurenpallet. Lege ruimtes, geen mens te zien, sporen van menselijke aanwezigheid des te meer, de taferelen verbeeld vanuit het perspectief van de bewoner, de kunstenaar dan wel de beschouwer. Van Helmond is een scherpe observator van menselijke situaties, al valt er in zijn werk dus geen figuur te ontwaren. Hem boeit bovenal de door menselijke handelingen veroorzaakte actie.

(meer…)

All alarm clocks worldwide are in concert: Bob Lens (1939-2022)

In herinnering Fluxus-kunstenaar Bob Lens

wekkers – alarm clocks 40.13.11.64.21.30. hrs. – folder, 1964

De aankondiging van Bob Lens’ overlijden op Facebook en Instagram, enkele dagen nadat hij geruisloos en zo maar ineens weg was, past in de geest van Fluxus. De mededeling dat “Alle wekkers wereldwijd in concert zijn” begeleid door drie getekende wekkertjes voert terug naar happenings en events waar Bob Lens met name in de turbulente jaren zestig aan deelnam en die vaak naar zijn idee ontstonden. Zoals in 1964 tijdens het Flux Festival in Scheveningen, bij de uitvoering van zijn ‘concert’ met veertig wekkers: ‘40.13.11.64.21.30. hrs’, waar tijdens een muziekuitvoering op verschillende momenten veertig wekkers uitbundig begonnen te rinkelen. De titel van het werk verwijst naar het aantal wekkers, de datum en het aanvangsuur van de performance. Fluxus zorgde in die bewogen jaren samen met NUL en de conceptuelen voor de nodige artistieke vernieuwing.

(meer…)

Sundaywonders, een klein Louvre van vergeten kunst

Naïeve schilders zien ons land: wie had dat boek niet ergens liggen, aan het eind van de vorige eeuw? Het verscheen in september 1978 in de populaire serie Boek van de Maand, waarmee Collectieve Propaganda voor het Nederlandse Boek (CPBN) het Nederlandse boek promootte. Naïeve schilderingen waren in die periode ‘in’. Mijn exemplaar is bij een of andere opruiming al lang geleden uit de boekenkast verdwenen, maar dit jaar heb ik het weer aangeschaft. Aanleiding waren visitaties aan de collectie Sundaywonders van kunstenaar, publicist en verzamelaar Mark Peeters (1955). Op onregelmatige tijden maakt hij presentaties met werk van amateur-schilders, zogeheten ongeschoolde zondagsschilders. Zelfleerders noemt hij ze. Die presentaties hebben me ertoe aangezet me (opnieuw) te verdiepen in de kunst die buiten het officiële kunstcircuit valt: niet alleen naïeve, ook zogenoemde outsider art. Peeters tracht al jaren, overigens met weinig succes, belangstelling te wekken voor dit werk waarvoor naar zijn zeggen niemand interesse kan opbrengen. Inmiddels heeft hij een omvangrijke verzameling opgebouwd, met vele schilderijen en tekeningen die niet zouden misstaan in een kunstmuseum.

(meer…)

Aan Guus Kleykamp (2022), over Koninklijke Kunstzaal Kleykamp (1909-1942)

*Villa Het Witte Huis van Kunstzaal Kleykamp t.o. het Vredespaleis in Den Haag*

Dag achterkleinkind Guus,

Met dit verhaal wil ik je graag iets vertellen over je voorzaten. Jouw achternaam Kleykamp, zal vermoed ik op zichzelf geen lezer iets zeggen. Maar wellicht gaat er bij een enkeling wel een lichtje branden, als hieraan wordt toegevoegd: Kunstzaal Kleykamp. Kunstzaal Kleykamp is een familiebedrijf dat in het interbellum een prominente rol speelde in het Haagse kunstleven. Van oorsprong was het eind 19^e eeuw een bescheiden mandenmakerij met rotan en bamboemeubels in Rotterdam, in 1942 eindigde de onderneming als een welvarende kunsthandel in Den Haag. Kunstzaal Kleykamp was aanvankelijk gevestigd aan de Oranjestraat (Den Haag) en vanaf 1916 in de villa Het Witte Huis, tegenover het Vredespaleis. Pas op deze locatie kreeg de kunstzaal in 1921 haar definitieve naam, Koninklijke Kunstzaal Kleykamp (K.K.K.). De Kunstzaal was een veelzijdige onderneming, die handelde in Aziatica, eigentijdse kunst en oude meesters. Daarnaast was er een intensief tentoonstellingsprogramma en werden er vele sociale- en culturele activiteiten georganiseerd, zoals lezingen, concerten en soirees voor culturele genootschappen. De Kunstzaal werd in 1941 gevorderd door de Duitse bezetter, die er het bevolkingsregister van alle Nederlandse burgers in onder bracht. Op 11 april 1942 werd Villa Kleykamp door de RAF (Britse Royal Air Force) met de grond gelijk gemaakt. Het Vredespaleis werd gespaard. Het betekende het einde van een florerend kunstbedrijf, dat de familie daarna nog enkele jaren op bescheiden schaal voortzette tot het doek in 1968 definitief viel. In dit stuk neem ik je mee in de ontstaansgeschiedenis van de kunstzaal van je voorouders en vertel ik je meer over hun samenwerking met een aantal vooraanstaande kunstenaars uit de tijd van de kunstzaal.

(meer…)

Mohamed Abouelouakar, een signalement

La rêve d’icare, 105 x 205 cm, 1992. Het doek maakt deel uit van een serie geïnspireerd door mythologie en religie.

Dit schilderij, La rêve d’icar (De droom van Icarus, uit 1992 of daaromtrent) van de Marokkaanse beeldend kunstenaar Mohamed Abouelouakar (1946), is momenteel prominent te zien in de tentoonstelling Het andere verhaal, kunst uit het Marokkaans modernisme in het Cobra Museum. Abouelouakar is een kunstenaar met een groot inzicht met wiens werk ik mij verwant voel. In Marokko lijkt hij nog steeds toonaangevend en is hij niet alleen bekend vanwege zijn schilderwerken maar ook om zijn foto’s, film en ruimtelijke beelden. In Europa is hij als niet-Westerse kunstenaar echter nauwelijks zichtbaar, ondanks enige uitstapjes in het verleden naar Parijs en Moskou.

(meer…)